W gdańskim Zakładzie Utylizacyjnym mieszka kilka pszczelich rodzin. Ponad rok temu w zacisznym zakątku zakładu stanęły trzy ule, a po kilku miesiącach dołączyły do nich dwa kolejne. Co robią pszczoły w Zakładzie Utylizacyjny? Z okazji Wielkiego Dnia Pszczół, który obchodzimy 8 sierpnia, opowiadamy o naszych owadzich pomocnikach.
Pszczoły zamieszkujące Zakład Utylizacyjny należą do gatunku pszczoły miodnej Apis mellifera, rasa alpejka. Jest to rasa łagodna, hodowana w Polsce od wielu lat. Na terenie Gdańska dozwolone jest zakładanie pasiek do 5 rodzin, co wynika to z chęci ochrony dzikich pszczół (chodzi o to, aby zostawić im trochę pokarmu).
W zakładzie mamy pięć uli — cztery z nich są zamieszkałe, piąty pełni funkcję rezerwową — oraz trzy uliki weselne, które służą do wychowu matek pszczelich. W dużym ulu żyje nawet do 100 tys. pszczół, w mniejszym — 20-30 tys.
Nasza pasieka położona jest na uboczu zakładu, gdzie nikt nie prowadzi prac. Jest to teren zaciszny, z dużą ilością roślin, osłonięty od wiatrów. Pszczoły pracują w promieniu do dwóch kilometrów — jest to odległość, do której wydatek energetyczny jest dla tych owadów opłacalny.
Ważna rola pszczół
Pszczoły w zakładzie mają bardzo ważną funkcję — zapylają rośliny, które rosną między innymi na nieczynnych składowiskach. Dzięki pszczołom rośliny się lepiej rozwijają. Przez miliony lat pszczoły i rośliny dostosowały się do siebie — rośliny przez budowę kwiatu, pszczoły przez swoją anatomię ciała. Rośliny lepiej owocują i wydają więcej nasion, jeżeli są zapylane przez owady niż przez wiatr. Można powiedzieć, że pszczoły przyczynią się do zwiększenia liczby roślinności na terenie ZU.
Co jedzą pszczoły?
Głównym źródłem pokarmu jest pyłek, który dostarcza białka, tłuszcze, minerały i witaminy oraz nektar, dostarczający węglowodany. Robotnice, które wytwarzają mleczko pszczele potrzebne do karmienia larw, spożywają duże ilości pierzgi i mleczka pszczelego. Zimą pszczoły jedzą miód. Ponadto pszczoły piją wodę, która jest im niezbędna m.in. do trawienia czy utrzymania właściwej temperatury gniazda.
Na terenie zakładu i w jego okolicach pszczoły mają w czym wybierać. Zbierają pytłek z wierzb, lip, trześni, mirabelek, czarnego bzu oraz roślin łąkowych. Jesienią będą odwiedzać kwitnący topinambur oraz nawłoć, które zapewnią im pokarm i pyłek do przezimowania.
Pszczele ciekawostki
Na koniec mamy garść ciekawostek o tych niezwykłych owadach.
Jak szybko latają pszczoły?
To zależy. Robotnice w czasie lotów w poszukiwaniu źródeł pokarmu osiągają prędkości od 21 do 28 km/h. Zbieraczki, które są obciążone nektarem, wodą lub pyłkiem latają wolniej — z prędkością około 17 km/h.
Po co pszczołom futro?
Patrząc na pszczołę, wydaje się, że jest ona ubrana w futro. To naturalne włoski, które spełniają różnorakie funkcje: wykrywania ruchu, izolacji termicznej, odbierania dotyku czy utrzymywania pyłku. Ciało robotnicy porośnięte jest aż 3 milionami włosków.
Czy pszczoły śpią?
Tak! Pszczoły miodne śpią od 5 do 8 godzin na dobę. Udając się na spoczynek, owady rozciągają odnóża, kładą głowy na plastrach, przestają poruszać czułkami. Naukowcy zaobserwowali, że pozbawione snu pszczoły mają problemy z orientacją w terenie czy z powrotem do ula z wypadów do nowego źródła pożywienia.
Czy pszczoły mogą mieć biegunkę?
Niestety mogą i może być ona spowodowana chorobami, które dotykają pszczoły – najczęściej jest to nosemoza typu A i typu C oraz ostry paraliż pszczół. Warto wiedzieć, że przyczyną biegunki może być także nieodpowiedni pokarm.
Jakie barwy widzą pszczoły?
Pszczoły nie rejestrują barwy czerwonej, którą postrzegają jako czerń, za to dostrzegają ultrafiolet. Widzą takie kolory jak: żółty i pomarańczowy, a także odcienie niebieskiego, fioletowego i niebieskozielonego. Dostrzegają również “pszczelą purpurę”, która jest połączeniem żółci i światła ultrafioletowego.
