Teren Zakładu Utylizacyjnego to 72 ha. Zachodzi tutaj mnóstwo różnych procesów, często oddziaływujących na środowisko. Nic więc dziwnego, że zakład i jego działalność leżą w obszarze zainteresowań… naukowców i badaczy! Jednym z projektów realizowanych w ZU są badania wpływu roślin na oczyszczanie środowiska. Pomocny jest tutaj miskant olbrzymi – roślina, która ma swoje poletko właśnie na terenie zakładu i o której pisaliśmy już na naszym blogu.
Fitoremediacja, bo tak nazywa się proces oczyszczania środowiska za pomocą roślin wyższych, jest częścią projektu badawczego BAPR – Baltic Phytoremediation programu Interreg Południowy Bałtyk 2014-2020. Jednym z partnerów jest także Politechnika Gdańska, która od przełomu roku 2020 i 2021 prowadzi badania na terenie zakładu – zlokalizowane jest tutaj tzw. studium przypadku (Pilot Case).
Czym jest Pilot Case?
Pilot Case obejmuje poletko uprawne, gdzie rośliny rosną w rzeczywistych warunkach przyrodniczych (na terenie zakładu wykorzystywany jest miskant olbrzymi) oraz dwie szklarnie do prowadzenia badań w tzw. warunkach modelowych. Zapewniają one jak najbardziej dogodne warunki do wzrostu roślin, m.in. dzięki kontroli i regulacji temperatury wewnątrz szklarni, dodatkowemu oświetleniu i układowi do kontrolowanego nawadniania roślin. Pilot Case to także terenowe laboratorium do przygotowania materiałów i próbek do analizy. Między innymi o tej części projektu opowiadał dr Piotr Rybarczyk z Katedry Inżynierii Procesowej i Technologii Chemicznej Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej.
Obecnie główne działania w ramach Pilot Case skupiają się na polowej uprawie miskanta olbrzymiego. Jego poletko zostało podzielone na cztery obszary, w których naukowcy zastosowali różne podłoża. Jedna część zawiera grunt rodzimy, jaki był w miejscu założenia hodowli. Dwa fragmenty zawierają nasz zakładowy kompost, wyprodukowany z bioodpadów. Ostatnie poletko ma w swoim składzie mieszankę gruntu rodzimego i przesianej frakcji pochodzenia antropologicznego z terenu zakładu.
Celem takiego miksu podłoża jest określenie składu roślin i gleby oraz wartości kalorycznej uzyskanych plonów oraz powiązanie tych wyników ze skutecznością usuwania z gleby m.in. metali ciężkich.
We wspomnianych szklarniach uprawiany jest także miskant olbrzymi, ale w warunkach modelowych, tzn. z zapewnieniem ograniczenia wahań temperatury, odpowiedniej wilgotności i temperatury oraz ilości światła. Prowadzone w nich eksperymenty mają na celu określenie możliwości zagospodarowania odcieków składowiskowych podczas hodowli roślin energetycznych.
Natomiast laboratorium terenowe jest miejscem przygotowania próbek roślin i gleby do analiz. Posiada ono podstawowe wyposażenie z zakresu narzędzi laboratoryjnych i sprzętów do pomiaru pH, masy plonów, suszenia i spalania próbek.
Obiecujące wyniki
Uzyskane dotychczas wyniki badań potwierdziły, że rośliny mają zdolność wzrostu na wszystkich rozpatrywanych rodzajach podłoża. Rodzaj zastosowanego podłoża wpłynął na ilość plonów, skład chemiczny oraz ich kaloryczność. Masa miskanta, otrzymana na poletku zawierającym polepszacz gleby (kompost wyprodukowany przez zakład), była prawie dwukrotnie większa od plonu uzyskanego z gruntu zawierającego najwięcej zanieczyszczeń (pochodzenia antropogenicznego).
Nie tylko poletko
Działania w ramach projektu BAPR obejmują nie tylko doglądanie poletka czy nadzór nad szklarniami. 22 kwietnia odbyły się warsztaty online pod hasłem „Zastosowania fitoremediacji i testowanie narzędzia szkoleniowego”, w których udział wzięli uczestnicy projektu z Polski, Litwy i Szwecji.
W czasie spotkania omówiliśmy między innymi zastosowanie fitoremediacji jako ekologicznej metody oczyszczania wody i ścieków ze związków endokrynnych oraz innowacyjne technologie produkcji biomasy roślin energetycznych z odpadów pofermentacyjnych z biogazowni. Przybliżone zostały także metody szkoleniowe BAPR
O BAPR
BAPR (Baltic Phytoremediation) to projekt współfinansowany ze środków Interreg South Baltic, realizowany w partnerstwie Szwecji, Litwy i Polski. Ze strony Polski Partnerami projektu są Zakład Utylizacyjny w Gdańsku oraz Politechnika Gdańska. Celem projektu jest promowanie szerszego wykorzystania fitoremediacji do oczyszczania środowiska i zagospodarowania odpadów.
