Ograniczenie emisji zapachów to najważniejszy cel programu REDU – redukujemy zapachy z Szadółek, realizowanego przez Zakład Utylizacyjny. W ciągu roku podjęto szereg działań służących realizacji tego zadania, m.in. zmodernizowano system odgazowania i gospodarkę wodno-ściekową, wdrożono codzienny monitoring odorowy, rozpoczęto proces zamknięcia jednej z kwater i wprowadzono zmiany organizacyjne. Łączny koszt najważniejszych działań inwestycyjnych w ramach programu wyniósł ponad 3 mln zł. Efekty to stabilniejsza praca instalacji i mniej zgłoszeń od mieszkańców!
Ogłoszony pod koniec marca 2022 roku Program REDU- redukujemy zapachy z Szadółek, obejmował trzy obszary: techniczny, organizacyjny oraz edukacyjny. Pierwszy z nich dotyczy hermetyczności obiektów zakładu, efektywności technologicznej oraz zmniejszania ryzyk technicznych. Działania organizacyjne mają doprowadzić do zwiększenia efektywności pracy, tak aby maksymalnie wykorzystać możliwości instalacji. Działania edukacyjne w zakresie właściwego postępowania z odpadami wspierają wcześniejsze obszary. Łączny koszt najważniejszych działań inwestycyjnych wchodzących w zakres programu REDU wyniósł ponad 3 mln zł.
Kiedy rok temu ogłosiliśmy start programu REDU, nasz cel był jeden – chcieliśmy zredukować uciążliwości zapachowe. Postanowiliśmy zrobić to drogą małych, lecz konsekwentnie realizowanych kroków rozłożonych w czasie. Za nami wiele zmian zarówno w zakresie technologicznym, jak i organizacyjnym. Dzięki bardzo rygorystycznie prowadzonemu monitoringowi możemy stwierdzić realne zmiany, np. zmniejszenie emisji w obrębie poszczególnych instalacji. Liczba dni, w których mieszkańcy zgłaszali uciążliwości, zmniejszyła się w stosunku do poprzedniego roku o 21 dni
mówi Grzegorz Orzeszko, prezes Zakładu Utylizacyjnego.
Redukowanie zapachów u źródeł
Pierwsze i najważniejsze kroki programu polegały na modernizacji systemu odgazowania kwater. Główne prace w tym zakresie to remont 50 studni odgazowujących oraz wykonanie 7 km nowych połączeń linii gazowych z wykorzystaniem nowej technologii. W kolejnych latach programu planowane są dalsze systematyczne prace modernizacyjne i odtworzeniowe. Kolejnym elementem programu REDU była optymalizacja gospodarki wodno-ściekowej, m.in. poprawa efektywności oczyszczania i dostępności zakładowej podczyszczalni ścieków w technologii odwróconej osmozy.
Zamknięcie kwatery
Kolejnym zadaniem z programu REDU jest rekultywacja kwatery składowania odpadów (sektor 800/1), której eksploatację zakończono w styczniu 2023. W roku 2022 opracowano projekt rekultywacji tej kwatery przy wykorzystaniu po raz pierwszy w zakładzie szczelnej maty bentonitowej.
– Korzyścią tego rozwiązania jest szczelne przykrycie kwatery zabezpieczające przed migracją gazów oraz przed przesiąkaniem do jej wnętrza opadów atmosferycznych. Tym samym eliminujemy emisję niezorganizowaną z kwatery oraz redukujemy powstawanie odcieków
tłumaczy Grzegorz Orzeszko.
Proces rekultywacji został podzielony na etapy i będzie realizowany w dłużej perspektywie czasowej. Etapem prac rekultywacyjnych jest gruntowana modernizacja systemu odgazowania, która poprawi efektywność odzysku gazu. Ta modernizacja znacznie zwiększy odporność elementów systemu na uszkodzenia. Takie prace są możliwe tylko na zamkniętej kwaterze.
Co daje lepsza organizacja pracy?
Program REDU to również zmiany w organizacji pracy. W ramach programu zmieniona została struktura organizacyjna oraz zatrudniono dwóch specjalistów: technologa odpowiedzialnego za kontrolę procesów biologicznych m.in. kompostowania oraz osobę odpowiedzialną za monitoring powietrza. Ideą nowej struktury organizacyjnej był podział nie ze względu na obiekty, a procesy ze sobą powiązane tak, by usprawnić działania między poszczególnymi komórkami co przekłada się m.in. na tempo podejmowania decyzji i ich skuteczność. W celu kontroli procesów zachodzących w obiektach utworzono też własne laboratorium, które będzie konsekwentnie rozwijane.
Dwadzieścia jeden dni bez zgłoszeń
Ważnym elementem programu REDU jest monitoring odorowy z wykorzystaniem olfaktometru terenowego Nasal Ranger. Pomiary pozwoliły na wytypowanie konkretnych miejsc i czynności w zakładzie, które generują najwięcej zapachów. Dzięki temu możliwe jest dostosowywanie prowadzonych na terenie zakładu prac i procesów pod kątem potencjalnej emisyjności i generowanych uciążliwości. Opierając się o te pomiary zmieniono np. godziny przeprowadzania niektórych czynności (np. przerzucanie pryzm kompostu) oraz zmieniono lokalizację magazynu kompostu. Ważną częścią programu jest prowadzenie rejestru zgłoszeń uciążliwości.
W ciągu tego roku zaostrzyliśmy zasady zbierania informacji, oraz ich analizy i weryfikacji. Opracowaliśmy metodologię monitoringu, dzięki której możemy porównywać dane z roku przed realizacją REDU z czasem, gdy realizowaliśmy jego założenia. Wnioski są budujące. Mamy zmniejszoną liczbę zgłoszeń od mieszkańców o 21 dni w skali roku
informuje Grzegorz Orzeszko, prezes zakładu.
Nowa metoda zbierania danych
Nie czekamy na zgłoszenia od mieszkańców tylko aktywnie pozyskujemy dostępne informacje m.in. od pracowników zakładu, z raportów na portalu trojmiasto.pl, zgłoszeń do Gdańskiego Centrum Kontaktu, social mediów oraz zgłoszeń od mieszkańców wpływających bezpośrednio do zakładu. W roku 2022 odnotowaliśmy mniej skarg od mieszkańców (z różnych źródeł) niż w roku 2021. Jednocześnie zwiększyła się liczba zgłoszeń wewnętrznych (ze względu na ustalenie stałej grupy pracowników zgłaszających uciążliwości). Co ważne, wzrost zgłoszeń wewnętrznych powiązany jest z większym wyczuleniem pracowników oraz zwiększeniem grupy „czujek”. Wszelkie zgłoszenia zewnętrzne od mieszkańców są porównywane ze zgłoszeniami wewnętrznymi oraz z warunkami meteorologicznymi. Następnie potwierdzana jest ich zasadność. Niewielka liczba zgłoszeń jest odrzucana jako niezasadna.
Trwa pilotaż aplikacji
Jednym z narzędzi do przyjmowania jest aplikacja OLFACTOR. Obecnie po wprowadzonych zmianach aplikacja jest w procesie pilotażu wśród pracowników zakładu. Za jej pomocą można zgłaszać uciążliwości zapachowe wskazując na konkretną lokalizację i przypisując uciążliwości konkretne natężenie. Aby korzystać z aplikacji konieczne jest założenie imiennego konta, a zgłoszenia zapisują się w oparciu o system GPS. Po zakończeniu pilotażu aplikacja zostanie udostępniona mieszkańcom, co pomoże jeszcze dokładniej prowadzić monitoring i zbierać dane dotyczące uciążliwości.
Co udało się przez ten rok osiągnąć?
Bezsprzecznym osiągnięciem programu REDU jest osiągnięcie stabilnej pracy systemu odgazowania, optymalizacja procesu kompostowania i poprawa monitoringu oddziaływania zakładu na otoczenie. Duże znaczenie mają też działania, których efekty będą widoczne w przyszłości, jak redukcja ilości składowanych odpadów o potencjale biologicznym czy rekultywacja kwatery z wykorzystaniem bentomaty. Nie zależy nam na doraźnych efektach, skupiamy się na działaniach, których efekty będą trwałe
podkreśla Grzegorz Orzeszko.
Co dalej?
Przede wszystkim prowadzony będzie stały monitoring zapachowy oraz codzienny monitoring warunków atmosferycznych, którego celem jest otrzymanie dokładniejszego obrazu rozprzestrzeniania się zapachów. Utrzymany będzie także rejestr zgłoszeń, do czego wykorzystana będzie aplikacja Olfactor.
Ważnym zadaniem będzie długotrwały proces rekultywacji kwatery 800/1. W tym roku prowadzone będą działania w obrębie skarp. Konsekwentnie optymalizowany będzie proces przetwarzania biologicznego, począwszy od przyjęcia odpadów biodegradowalnych, poprzez ich przetwarzanie (np. kompostowanie), kończąc na waloryzacji kompostu. Duży nacisk położony będzie dalej na utrzymanie wysokiej sprawności technicznej poszczególnych systemów (np. system odgazowania) i redukcja prawdopodobieństwa awarii. Przed zakładem również wyzwanie dostosowania się do zmian prawnych oraz przygotowanie się do uruchomienia Portu Czystej Energii.