Każdego dnia przez bramę Zakładu Utylizacyjnego przejeżdża około 300 aut z różnego typu odpadami. Są to głównie odpady komunalne mieszkańców, ale także firm, które majądo zagospodarowania odpady komunalne z racji wykonywanej działalności. Część z nich, ok. 20%, trafi na kwaterę składowania.
Krok 1
Waga. To przez ten obiekt przejeżdżają wszystkie pojazdy z odpadami, firmowe, prywatne…. wszystkie. Obsługa wagi sprawdza i rejestruje każdy wjazd, odnotowuje wagę i rodzaj deklarowanego odpadu.
Krok 2
Klasyfikatorzy. To do nich trafiają pojazdy po zjeździe z wagi. Ich zadaniem jest weryfikacja tego, czy odpad zadeklarowany przez przewoźnika faktycznie nim jest. Jeśli tak, pojazd jest kierowany do konkretnych obiektów: sortowni, kompostowni czy np. na plac gabarytów. To dzięki ich bystremu oku, doświadczeniu i zaangażowaniu każdy odpad znajduje właściwe miejsce tak, aby nie stwarzał zagrożenia dla środowiska.
Składowisko, czyli kwatera
Kwatery składowania odpadów, potocznie składowisko, to największa powierzchniowo część zakładu. Zajmuje 24,4 ha i wznosi się na wysokość 136 m n.p.m. – jest jednym z najwyższych punktów na mapie Gdańska. Kwatera podzielona jest na działki. Jedna z nich, najstarsza, jest zamknięta i sukcesywnie rekultywowana. Spoczywa w niej ok. 8 mln metrów sześciennych różnych odpadów komunalnych wyprodukowanych przez lata przez mieszkańców Gdańsk oraz sąsiednich gmin. Jej historia sięga lat 70-tych ubiegłego wieku., odpady przywożono tu już od roku 1973. Ostatnie śmieciarki wjechały na nią w grudniu 2009 roku. Teraz, ta najstarsza i zamknięta część, wymaga stałej kontroli, jest uszczelniona od góry, odgazowywana i pokrywana zielenią. Nie może zostać pozostawiona sama sobie przez kolejne 50 lat.
Patrząc dzisiaj na kwaterę, zwłaszcza w piękny słoneczny dzień, nikt by się nie domyślił, że skrywa aż taki sekret. Rekultywacja tego obszaru polega na przywróceniu terenom zdegradowanym ich wartości użytkowych, przez przeprowadzenie zabiegów, pozwalających na dalsze ich użytkowanie w inny sposób, m.in. poprzez nasadzenia drzew i traw. Zieleń stanowi też naturalną barierę przeciwko rozwiewaniu śmieci z terenu zakładu oraz ogranicza uciążliwości zapachowe.
Składowisko jest stałym elementem krajobrazu przestrzeni zakładowej. Bywało wielokrotnie inspiracją dla fotografów i twórców filmowych. To właśnie z tego miejsca pochodzą zdjęcia będące tematem wernisażu pn. „Błękit Szadółek” (rok 2016). Z jego udziałem powstało również wiele dyplomów łódzkiej filmówki.
Ile śmieci trafia na kwaterę?
Jednym z głównych zadań Zakładu jest ograniczenie masy odpadów trafiających na składowisko do minimum. Z roku na rok dzięki polepszaniu różnych elementów systemy, od zbiórki po odzysk w obiektach zakładu, odzyskujemy coraz więcej surowców, coraz więcej z nich udaje się zagospodarować a tym samym mniejsza ich ilość trafia na kwaterę jako tzw. balast. Obecnie składowanych jest ok. 23% odpadów przyjeżdżających do zakładu. Dążymy do tego, by w 2030 było to tylko 10%. Nie do przecenienia jest w tym procesie rola mieszkańców – ograniczenie ilości produkowanych odpadów oraz poprawna ich segregacja przyczyniają się bezsprzecznie do większego odzysku i zmniejszenia ilości składowanego balastu.
Nowa, oddana do użytku w 2010 roku, czynna kwatera wyposażona jest we wszystkie elementy niezbędne dla tego typu obiektów: uszczelnienie, system drenaży i odgazowania. Wszystko to po to, aby składowanie odpadów przebiegało w sposób zgodny z wymaganiami oraz bezpieczny dla środowiska.
Składowisko źródłem biogazu
Odpady składowane przez lata ulegają procesom rozkładu, w wyniku których wytwarza się biogaz. W jego skład wchodzi głównie metan (ok 50%), dwutlenek węgla (38%), tlen (2%) oraz inne gazy. Emisja metanu do atmosfery jest bardzo szkodliwa dla środowiska i przyczynia się zdecydowanie bardziej niż emisja CO2 do zmian klimatycznych. Dlatego skuteczny odzysk biogazu jest bardzo istotny z punktu widzenia ochrony klimatu, ale nie tylko. To działanie ogranicza także bardzo istotnie uciążliwości zapachowe.
Co się dzieje z biogazem po jego wydobyciu? Jest przekształcany w energię elektryczną i ciepło. System odgazowywania kwater powstał w 1998 r., jako jeden z pierwszych w Polsce. Składa się obecnie z ok. 300 studni odgazowujących, z których gaz odprowadzany jest systemem rurociągów i stacji przesyłowych do znajdującej się na terenie zakładu elektrowni.
System wymaga stałej nieprzerwanej konserwacji, także rozbudowy. To bardzo chimeryczny i zmienny organizm. Studnie wymagają też podnoszenia, w miarę przybywania odpadów. Te prace mogą powodować emisję nieprzyjemnych zapachów, zwłaszcza, gdy wzrasta temperatura i wilgotność powietrza, bo wiążą się z ingerencją w zeskładowane odpady.
Możesz wybrać się na spacer po Zakładzie Utylizacyjnym i zajrzeć również na kwatery. Wirtualne zwiedzanie dostępne jest TUTAJ.