Od 40 lat na terenie Szadółek są składowane odpady komunalne, których masę liczyć trzeba w milionach ton. Uciążliwość odorową powodują frakcje organiczne w odpadach, takie jak resztki kuchenne, które gniją. Proces przetwarzania tych odpadów naturalnymi metodami biologicznymi (kompostowanie) związany jest z uciążliwościami zapachowymi. Potencjalnie przykre zapachy mogą docierać z dwóch źródeł: składowiska (gaz składowiskowy) oraz placu dojrzewania kompostu. Zakład dokłada starań, by w toku planowego funkcjonowania instalacji (sortownia, kompostownia), możliwie ograniczać oddziaływanie.
PROCES OGRANICZANIA UCIĄŻLIWOŚCI ? KROK PO KROKU
1) Gaz składowiskowy (wysysany z kwater)
Systematyczne zwiększanie odzysku złowonnego biogazu wydzielanego z kwater składowiska (poprzez kolejne modernizacje i udoskonalenia) przyniosło w 2014 r. najlepszy rezultat w historii Zakładu. Ponad 6 milionów m3 biogazu zostało wykorzystanych do produkcji tzw. zielonej energii w naszej bioelektrowni. Skuteczność tego działania antyodorowego jest wysoka. Pomimo to jeszcze w 2015 r. zrealizowana będzie dalsza modernizacja i rozwój systemu odgazowania kwater.
2) Specjalistyczne badania zapachowe
ZU zlecił specjalistyczne badania olfaktometryczne (uciążliwości odorowych), mające zdiagnozować żródła pochodzenia odorów, a dokładniej ich skalę, proporcje, ponieważ to co dociera do okolicy to jest pewna wypadkowa. Na ich podstawie potwierdzono, że biofiltr , do którego trafia powietrze z hermetycznej kompostowni, jest bardzo skutecznym elementem neutralizacji uciażliwości.
Badania potwierdziły również, że głównym źródłem problem jest mocno eksploatowany plac dojrzewania kompostu. Zakład zlecił zewnętrznej firmie eksperckiej rekomendację rozwiązań technologicznych, które ograniczą problem, a jednocześnie będą wykonalne, możliwe do zadaptowania na terenie ZU.
3) Dwie poważne inwestycje w przygotowaniu
Aktualnie odpady biodegradowalne z gdańskich gospodarstw domowych trafiają do kompostowni tunelowej, następnie po trwającym minimum 21 dni procesie intensywnego kompostowania na plac dojrzewania kompostu. I to właśnie stąd pochodzi obecnie większość nieprzyjemnego zapachu, gdyż ze względu na niedostosowanie wielkości kompostowni do strumienia, odpady biodegradowalne opuszczają kompostownię nie w pełni ustabilizowane.
Eksperci z firmy Conseko, którzy przygotowali rekomendację, postulują rozwiązanie składające się z dwóch etapów i dwóch obiektów technologicznych:
– Pierwszy etap (rozwiązanie doraźne) zakłada budowę hali, czyli częściowe zadaszenie aktualnie działającego placu dojrzewania kompostu.
– Drugi etap (rozwiązanie docelowe) zakłada wdrożenie instalacji do tzw. suchej fermentacji odpadów.
Zakład już formalnie uruchomił procedurę zatwierdzania obu inwestycji, ponieważ zgłosił je do Wojewódzkiego Planu Inwestycyjnego, który przygotowuje Urząd Marszałkowski. Zakład podjął działania przygotowawcze. Bada możliwości finansowania, możliwe harmonogramy realizacji etc.
4) Planowy remont instalacji
W maju i czerwcu 2015 r. trwał remont instalacji, który ma m.in. ograniczyć ryzyko wystąpienia awarii. Całkowity przestój przez tak długi czas nie wywołał jednak żadnego poważnego ?kryzysu? odorowego. Możliwe to było dzięki dobremu przygotowaniu Zakładu. Strumień odpadów najbardziej uciążliwych zapachowo czyli mokrych (prawie 3000 ton) oraz zmieszanych przekazano firmom zewnętrznym. Remont zrealizowano sprawnie, zgodnie z harmonogramem.
5) Monitoring środowiskowy
Zakład konsekwentnie prowadzi badania weryfikujące jego oddziaływanie na otoczenie. Zlecane są zarówno te obowiązkowe jak i dodatkowe. Najważniejsze z perspektywy Mieszkańca wydają się badania mikrobiologiczne powietrza. Realizowane są rokrocznie i potwierdzają, że odory nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia. Wyniki badań publikowane są na internetowej stronie Zakładu.
6) Rada Interesariuszy
Zakład otwarcie rozmawia o problemie odorów z wszystkimi zainteresowanymi osobami. W ostatnich latach nastąpił wyraźny rozwój współpracy z przedstawicielami Mieszkańców. Przede wszystkim z inicjatywy Zakładu powstała Rada Interesariuszy, która regularnie się spotyka i opiniuje działania oraz plany Spółki. To bardzo cenna płaszczyzna do dialogu. W skład Rady wchodzą okoliczni mieszkańcy, liderzy organizacji społecznych, sołtysi Otomina i Kowal, członkowie gdańskich Rad Dzielnic, władze Gdańska, urzędnicy, eksperci akademiccy oraz kierownictwo ZU.
Rada wyjeżdżała do innych zakładów sprawdzać tamtejsze rozwiązania, dyskutowała na miejscu z ekspertami z całej Polski, opiniowała, czy nawet inicjowała różne działania związane z ograniczaniem uciążliwości odorowych. To między innymi dzięki Jej pracy udało się wypracować postęp w walce z odorami oraz wykrystalizować plany na przyszłość.
Szczegóły prac Rady można poznać za pośrednictwem strony www Zakładu:
7) Działania dodatkowe
– ZU prowadzi opryski placu dojrzewania kompostu, a także opryski strumienia materiału po pierwszej fazie kompostowania w hali, w trakcie wyładunku na plac dojrzewania (każdorazowo) przy użyciu środka niwelującego odory
– przerzucanie pryzm kompostowych na placu dojrzewania prowadzone jest wyłącznie podczas pierwszej zmiany (6:00 ? 14:00), kiedy to większość Mieszkańców jest w pracy, szkołach; jeżeli w tych godzinach panują szczególnie niekorzystne warunki ruchu mas powietrza prace także są wstrzymywane, a z ich wykonaniem czekamy na bardziej sprzyjające warunki pogodowe
– wykonano hermetyzację zbiornika na odcieki z placu dojrzewania kompostu
– Spółka inicjuje szereg działań edukacyjnych, informacyjnych, które mają uczyć poprawnej segregacji odpadów; to bardzo ważne, ponieważ każdy z Mieszkańców ma wpływ na to jaki potencjał uciążliwości odorowej będą miały Jego odpady, które ostatecznie trafiają do ZU
Reasumując, instalacja wykonuje przewidzianą dla niej pracę w skali zgodnej ze stosownymi pozwoleniami. Niemniej, spółka, w pełni świadoma wagi problemu i oczekiwań społecznych, dokłada wszelkich starań, aby ograniczyć uciążliwości odorowe. Jest to długi proces, skomplikowany, ale konsekwentnie wdrażany w porozumieniu ze stroną społeczną.