Pięcioletni okres jest nieprzypadkowy, ponieważ w tym czasie zakończy się cykl inwestycyjny, który ma przekształcić nasz zakład w nowoczesne centrum odzysku i recyklingu. W najbliższym czasie przed Zakładem Utylizacyjnym stoi przede wszystkim zadanie dostosowania linii technologicznych oraz organizacji pracy do nowego systemu selektywnej zbiórki odpadów, wprowadzającego podział strumienia odpadów zbieranych przez mieszkańców na pięć frakcji: papier, tworzywa sztuczne i metal, szkło, odpady biodegradowalne i pozostałe.
– Nowoczesny sposób myślenia o odpadach to traktowanie ich jako wartościowe źródło surowców, które można w przydatny sposób wykorzystać w procesie odzysku i recyklingu lub jako paliwo do wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. Naszą ambicją jest pozyskanie z odpadów tak wiele, jak to tylko możliwe – deklaruje Michał Dzioba, prezes Zakładu Utylizacyjnego.
Odzysk w Zakładzie Utylizacyjnym to zatem nie tylko przekazywane do recyklerów surowce wtórne, ale również kompost produkowany z odpadów zielonych i biodegradowalnych segregowanych przez mieszkańców. Pięć lat temu tego rodzaju odpadów było zaledwie 7 tys. ton rocznie. Dzisiaj ich ilość zwiększyła się pięciokrotnie, do 35 tys. ton rocznie, co pozwala na wyprodukowanie około 10 tys. ton kompostu, który jest sprzedawany lub wykorzystywany do rekultywacji nieczynnej kwatery składowiska.
– Od lat ilość odpadów biodegradowalnych nadających się do kompostowania rośnie, co jest przede wszystkim zasługą mieszkańców, którzy coraz dokładniej segregują. Dla nas to jednak spore wyzwanie. Realizowana przez nas obecnie inwestycja budowy nowej, hermetycznej kompostowni pozwoli przygotować się na przewidywany dalszy wzrost ilości tego rodzaju odpadów. Efektem tej inwestycji będzie jednoczesna likwidacja placu dojrzewania kompostu, obecnie głównego źródła nieprzyjemnych zapachów emitowanych z Zakładu – wyjaśnia Michał Dzioba.
Więcej zielonej energii
Trzeci rodzaj odzysku do produkcja zielonej energii z odpadów. Obecnie jej głównym źródłem jest bioelektrownia wykorzystująca jako paliwo gaz składowiskowy. Zakład Utylizacyjny poprzez system 280 studni odgazowujących odzyskuje około 6 – 6,5 mln m3 gazu rocznie. Bezpośrednio przekłada się to na radykalne zmniejszenie emisji gazu składowiskowego do atmosfery, a co za tym idzie ograniczenie uciążliwości dla okolicznych mieszkańców. W celu utrzymania tej korzystnej tendencji przygotowywane są kolejne inwestycje w rozwijanie sieci odgazowania.
Nowym źródłem energii będzie również spalarnia odpadów, dla której paliwem będą odpady energetyczne pochodzące z Zakładu. Obecnie – w związku z zakazem ich składowania – są one zagospodarowywane w instalacjach poza Gdańskiem. Według szacunków spalarnia wytworzy 44 tys. MWh energii elektrycznej i 320 tys. GJ ciepła, które zostaną odprowadzone do sieci energetycznej.
Zwiększenie efektywności odzysku surowców korzystnie wpłynie również na spowolnienie tempa zapełniania kwatery składowiska. Dzisiaj w Szadółkach składowane jest średnio 12 proc. z masy odpadów trafiających do sortowni. Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami do 2030 r. ma to być nie więcej niż 10 proc. z całej masy wytwarzanych odpadów.
Ze składowaniem odpadów wiąże się jeszcze jeden aspekt działalności Zakładu Utylizacyjnego: oczyszczanie ścieków. Obecnie zakładowa podczyszczalnia przetwarza 33,5 tys. m3 ścieków rocznie. Władze Zakładu Utylizacyjnego planują zwiększenie możliwości zrzutu większej niż obecnie ilości oczyszczonych ścieków, a następnie zwiększenie wydajności samej podczyszczalni. Efektem ograniczenia składowania odpadów w połączeniu z efektywnością pracy instalacji odgazowującej i podczyszczalni będzie zmniejszenie emisji nieprzyjemnych zapachów i szybsze zagospodarowanie uciążliwych odcieków w przypadku nadzwyczajnych opadów (jak to miało miejsce w lipcu 2016 r.).
Bliżej mieszkańców
Zakład Utylizacyjny ma w planach rozwój usług związanych z zagospodarowaniem odpadów, skierowanych bezpośrednio do mieszkańców Gdańska. Obecnie jest to przede wszystkim Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych i objazdowa zbiórka odpadów nietypowych i niebezpiecznych. Spółka chce podwoić liczbę klientów PSZOK z dotychczasowych 5 tys. rocznie w 2016 r. a także zwiększyć masę odpadów z objazdowej zbiórki o 50 proc.
Trwają prace nad wdrożeniem nowej usługi polegającej na utworzeniu specjalnego zespołu pracowników Zakładu, dostępnych na telefon, którzy bezpłatnie odbiorą z domów mieszkańców tzw. elektroodpady. – Zależy nam na tym, by mieszkańcy mieli świadomość, że istnieją sprawdzone, bezpieczne i zgodne z prawem sposoby pozbywania się odpadów nietypowych i niebezpiecznych. Może dzięki temu mniej odpadów trafi do lasu – zwraca uwagę prezes Dzioba.
Inne działania Zakładu ważne z punktu widzenia mieszkańców to poszerzenie zakresu i częstotliwości badań w ramach monitoringu środowiskowego oraz kolejne inicjatywy w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu, z naciskiem na relacje z najbliższym sąsiedztwem Zakładu. Jak zapowiada prezes Dzioba: – Po trwającym cyklu inwestycyjnym, na który składają się m.in. budowa spalarni odpadów, nowej kompostowni, modernizacja podczyszczalni, gdański Zakład stanie się nowoczesnym centrum odzysku i recyklingu.
